Tafta Kumaş ve Özellikleri

D. Ali Yıldız

Tafta kumaş, ipekten elle dokunduğu yıllar lüksün ve asaletin simgesi olarak kabul edilmiş, uzun bir dönem statü göstergesi bir kumaş olarak görülmüştür. Düz bir dokuma türü olan 
‘plain weave’ tekniğiyle üretilmesine rağmen ipliklerin bükülerek ve hayli sık dokunmasından dolayı kendine has bir doku ve görünüme kavuşan tafta kumaş, şeklini koruyan, hafif, tok ve dayanıklı bir kumaştır. Hareket ettikçe kendine özgü hışırtılı bir ses çıkaran bu kumaş, ışığı yansıtan gösterişli parlak yüzeyi ile yüzyıllar boyunca, kraliyet aileleri, soylular, asilzadeler, din adamları gibi seçkin ve ayrıcalıklı sınıflar tarafından tercih edilmiş üst düzey bir kumaştır. 

20. yüzyıldan sonra ipek dışında, rayon gibi yarı sentetik ve polyester gibi sentetik liflerden dokunmaya başlayan tafta, daha ekonomik ve ulaşılabilir hale gelse de yüksek moda, kendine has güçlü bir karakteristiği olan bu kumaştan hiç vazgeçmedi. Bugün birçok moda evi, marka ve tasarımcı, koleksiyonlarında başta gece elbiseleri olmak üzere etek ve ceket gibi kıyafetlerde tafta kullanmaktadır. 

Bu makalede tafta kumaşı daha detaylı tanıtmak ve A’dan Z’ye taftayla ilgili tüm soruların cevaplarını bulabileceğiniz bir Tafta Kumaş Rehberi hazırladık. Ama öncesinde Erler Kumaş’ın güncel tafta koleksiyonuna bir göz atalım.

 

ERLER KUMAŞ TAFTA KUMAŞ KOLEKSİYONU

Erler Kumaş’un klasik tafta koleksiyonunu, Tafta Arya ve Aqua Tafta oluşturmaktadır. Tafta kumaşın karakteristik özellikleri olan sık dokunmuş, parlak, sert ve nefes alan lüks kumaşlardan oluşan Arya ve Aqua serisi gerek kalitesi gerekse güncel renkleriyle koleksiyon firmalarının tercihi oluyor. %100 polyester olan her iki serinin arasındaki fark kalınlık/gramaj ve renk alternatiflerinden kaynaklanıyor. Enleri 150 cm olan bu kumaşlardan Tafta Arya 280 gr/m2 ağırlığına sahip daha tok bir kumaş ve renk kartelasında 33 farklı ton bulunuyor. Daha ince bir kumaş olan Aqua Tafta 158 gr/m2 ve 23 renk seçeneğini sunuyor. Sık dokuma bir kumaş olduğu için kaliteli bir iğne ile özenli dikiş isteyen taftayı Taftayı, başta gelinlik olmak üzere, gösterişli abiyeler, elbiseler, pardösüler, etek ve ceketler için kullanabilirsiniz. 
 

 

 

İpek ve Polyester Ziberlin (Mikado) Kumaşlar

Erler Kumaş’ın Tafta & Şantuk kumaş kategorisinde yer alan Ziberlin Lorena ve Ziberlin Verena da verev çizgili diagonel dokusuna rağmen dokusu, dikiş performansı ve giysi üzerindeki görünümü ile tafta sınıfında değerlendirilebilecek kumaşlar arasında yer alıyor. Tafta gibi parlak bir yüzeye sahip olan bu iki kumaş, kalınlık/gramaj ve renk alternatifleri dışında likralı ve likrasız oluşlarıyla da birbirinden ayrılıyor. 245 gr/m2 ağırlığa sahip Licra Ziberlin (Lorena), %97 polyester, %3 Elestan içeriğe sahip. Biraz daha kalın ve tok bir kumaş olan Ziberlin Verena ise %100 polyester 295 gr/m2 ağırlığı ve 29 renk çeşidiyle moda severleri bekliyor. Mikado da denilen bu kumaşın %100 ipek olanları Erler’de İpek Ziberlin adıyla satışa sunulmaktadır. Daha lüks bir kumaş olan ipek ziberlinler için (0216) 357 13 46 numaralı telefondan bilgi alabilirisiniz. 

 

Şantuk Kumaş ve Jean  Louis 

Tafta kumaşın giysi üzerindeki görünümü için farklı kumaş arayanlar için Erler’in Tafta & Şantuk kategorisinde yer alan ve performans olarak taftayla benzerlik gösteren iki kumaşı daha burada anmakta fayda var. Birincisi 120 gr/m2 gibi hafif bir gramaja sahip, ince ve ‘double face’ kumaş olan Şantuk Satendir. Bir tarafında şantuk kumaşlara has nopelerin (neps) olduğu pürüzlü yüzey, diğer taraf ise saten özelliği gösteren Şantuk Satenin polyester içeriği dışında daha doğal ve lüks olan ipek şantuk da bulunmaktadır ki ipek şantuk için (0216) 357 13 46 numaralı telefonla iletişim kurabilirsiniz.  
İkincisi ise yine şantuk gibi pürüzlü bir yüzeye sahip fakat daha belirgin dikey çizgileri olan bir dönemin efsane kumaşı Jean Louis’dir. Bu kumaşı bu kadar popüler yapan sadece dokusu değil aynı zamanda ona nefes alan terletmeyen bir kumaş özelliği kazandıran yün / acetat karışımı elyaf içeriğidir. Şantuk Saten gibi çift taraflı olan Jean Louis’in bir tarafı mat diğer tarafı ise saten dokudadır. 

Özellikle gelinlik ve kabarık abiye elbiseler için ideal olan Erler’in tafta kumaşları, başta gece elbiseleri olmak üzere etek, ceket ve pardösülerde kullanılmaktadır. 

 

                                                                             Bu görselde yer alan tafta elbiseler Invidia xclsv izniyle kullanılmıştır. 

 

TAFTA KUMAŞ NEDİR?

Tafta kumaş, ipek, rayon, polyester, naylon, asetat veya karışımlı liflerin bükülerek, düz dokuma yöntemiyle sıkı bir şekilde dokunmasından elde edilen hafif, sert, parlak ve sağlam bir kumaştır. Kumaş piyasasının tabiriyle “dik” bir kumaş olan tafta, kendine özgü dokusuyla hazır giyimde özellikle gece elbiselerinde, gelinliklerde, ceket ve eteklerde kullanılırken, ev tekstili olarak da birçok üründe kullanılmaktadır. 

 

 

TAFTA SÖZCÜĞÜNÜN KÖKENİ 

“Tafta” kelimesinin kökeni Farsça “bükülmüş” veya “parlak” anlamına gelen ‘taftah’ sözcüğünden gelir. Farsça’dan Fransızca’ya ‘taffetas” olarak geçen Tafta, Türkçe, Rusça ve Romence’de de yakın söyleyişlerle geçmiştir. 

 

TAFTA KUMAŞIN TARİHÇESİ

Kelimenin kökeni Farsça olduğu için Tafta’nın ilk çıkışının da günümüz İran olduğu tahmin ediliyor. Fars dokumacıların İpek Yolu üzerinde yer alan bölgelere tanıttığı tafta ile ilgili ilk referanslar, 12. yüzyıl Orta Çağına kadar uzanıyor. İpekten elle dokunarak elde edilen tafta kumaşı gerek görüntüsü gerekse kullanım performansı ile kısa sürede saraylara girdi. 
Çekici parlaklığı ve dayanıklı bir kumaş olarak 14. yüzyılda Avrupa soyluları arasında popüler olan taftanın yıldızı Rönesans döneminde iyice parladı ve İtalyan ve Fransız dokumacılar tarafından dokunmaya başladı. 15. Yüzyıla gelindiğinde İtalya, tafta üretiminde önemli bir merkez haline geldi. 16. yüzyılda, dokuma tekniklerindeki gelişmelere paralel, yeni tafta türleri çıkmaya başladı. Belirgin bir suyolu (filigran) desenine sahip ‘moire’ tafta bu dönemde dokunmaya başladı. 18. ve 19. Yüzyıllarda yaşanan Sanayi Devrimi, tafta üretimini de etkiledi. Bugünkü makineler gibi olmasa da mekanik tezgahlarda üretilmeye başlayan tafta, daha çok üretime imkân tanıdı, fakat ipekten dokunduğu için lüks kumaş olma özelliğini koruyordu. Viktorya Dönemi (1837 -1901) başladığında, geniş hacimli etekleri olan gösterişli elbiseler için tafta bulunmaz nimetti. Çünkü şeklini koruyan keskinliği ve dramatik etki yaratan sertliği ile yapılandırılmış silüetler için biçilmiş kaftandı. 
Taftanın geniş kesimlerce daha ulaşılabilir bir kumaş olması ise 20. Yüzyılda sentetik liflerin üretime girmesi ile gerçekleşecekti. Rayon, naylon ve polyester gibi sentetik ve yarı sentetik elyaflarla, çok daha düşük maliyete parlaklık, canlılık ve dayanıklılık açısından benzer özellikler gösteren taftalar üretilmeye başlandı. 

 

TAFTA KUMAŞ NASIL ÜRETİLİR?

Tafta, basit bir ızgara deseni oluşturan düz dokuma (Plain Weave) tekniği kullanılarak yapılan bir kumaş türüdür. Bu dokuma tekniğinde, dikey çözgü ipliğinin üstünden ve altından yatay olarak geçen atkı iplikler düzenli ve sıkı şekilde dokunur. Düz dokuma, kumaş üretiminde kullanılan en temel ve en yaygın dokuma türlerinden biri olmasına rağmen Tafta'da kendine özgü benzersiz bir dokuyu ne oluşturuyor dersiniz? Tafta kumaşı benzersiz kılan iki değişken vardır: Birincisi iplikler dokunurken bükülmesi; ikincisi ise oldukça sıkı bir dokuma yapılmasıdır. Tafta kumaşı elinize aldığınızda hissettiğiniz sertlik, kumaşın katılığı, hatta hareket ettikçe çıkan hışırtılı ses bundandır. Tafta başlangıçta ipekten yapılırdı, ancak günümüzde rayon gibi yarı sentetik liflerden ve naylon, polyester ve asetat gibi sentetik liflerden dokunuyor. Taftalarda iki farklı renkte iplikle dokunan kumaşlar renk değiştirme özelliğine sahiptir; ışık ve hareketle birlikte yüzeyinde renk değişimini görebilirisiniz. 

 

TAFTA HANGİ GİYSİLERDE KULLANILIR?

Tafta kumaşla ne dikilir? Aslında bu soruyu “Tafta kumaş nerelerde kullanılır?” diye sormak gerekiyor. Çünkü bu kumaşın kullanım yerleri şaşırtıcı derecede çeşitlilik gösteriyor. Bir kumaş düşünün ki mukavemet gücüyle paraşüt yapımında, yine sağlam dayanıklı oluşu ve parlak yüzeyi ile mobilyalarda, dik duruşu ve göz alıcı zengin görünümüyle gece elbiselerinde kullanılsın. Şeklini koruyan sert yapısı nedeniyle dramatik tasarımların anahtarı olan tafta bugün gelinlik, abiye, elbise, ceket, etek tören kıyafeti, tiyatro kostümleri, balo kostümleri, pelerin, cübbe, pardösü gibi hazır giyim ürünlerinde kullanılıyor. İç dekorasyonda da hayli yaygın bir kullanımı olan tafta perde, yastık, minder, yatak ve masa örtüleri gibi çok çeşitli ev tekstili ürünlerinde tercih edilmektedir. 

 

 

TAFTA KUMAŞ ÇEŞİTLERİ

Tafta kumaş, kimi zaman kullanılan elyaf çeşidine göre, kimi zaman dokuma tekniğine göre bir sınıflamaya tabidir. İşte piyasada en çok kullanılan tafta kumaş türleri:

İpek Tafta 
Tamamen ipekten üretilen geleneksel tafta türüdür. Doğal bir parlaklığa ve diğer taftalara göre daha yumuşak bir hissi vardır. Haute Couture çalışan moda evleri ve tasarımcılar tarafından tercih edilen ipek tafta lüks giysiler, gece elbiseleri, gelinlikler ve özel tasarımlar için kullanılır.
Düz Tafta
Genellikle tek renk iplikten dokunur veya daha çok tercih edilen haliyle ham dokunmuş tafta boyanır. Temel basit bir tasarıma sahip olan düz tafta düz ve parlak bir yüzeye sahiptir. Düz tafta gelinlikler, abiye gece elbiselerinde kullanılır. 
Şantuk Tafta 
Üretime giren atkı ve çözgü ipliklerinin farklı olduğu şantuk taftada, kumaş hareket ettikçe renk değiştiren etkileyici bir görüntü oluşur. Şantuk Tafta, abiye gece elbiseleri, çeşitli kostümler, smokin detaylarında ve ev tekstilinde kullanılır. 
Moiré Tafta 
Üretim aşamasında presleme veya özel baskı yöntemiyle kumaş üzerine su dalgası şeklinde bir desenin yapıldığı taftalardır. Bir dönem seçkin sınıfın resmi etkinliklerde giyecekleri kıyafetlerde kullanılan Moire tafta, lüks ev tekstili ürünlerinde de tercih edilir. 
Sentetik veya Yarı Sentetik Tafta 
Polyester, naylon gibi liflerden üretilene Sentetik Tafta, rayon gibi liflerden üretilenler ise yarı sentetik tafta olarak adlandırılır. Hazır giyimde yaygın bir biçimde kullanılan bu tafta türleri, dekorasyon dışında, çadır ve uyku tulumu gibi ürünlerde de tercih ediliyor. 
Kırışık Tafta 
Yine üretim aşamasında yapılan özel bir işlemle kumaşa farklı bir dokunun kazandırıldığı kırışık taftalar, özellikle modern abiye ve gelinlik tasarımlarında kullanılıyor. 
Streç Tafta 
Sık dokumasından dolayı esneme özelliği göstermeyen taftaya elastikiyet katmak için ‘lycra’ gibi esnek lifler karıştırılarak elde edilen kumaştır. Vücudu saran, kişiye hareket kabiliyeti sağlayan şık ve konforlu elbiseler için idealdir. 
Baskılı Tafta 
Kumaşın üzerine çeşitli desenler baskı yolu ile aktarılır. Farklı renk ve desen seçenekleriyle hazır giyimde ve dekoratif ürünlerde kullanılır. 
Çift Taraflı Tafta 
‘Double Face’ özelliği gösteren bu tafta türünde kumaşın iki tarafı da farklı renk veya desenlere sahip olabilir. Bu da kumaşa çok yönlü kullanım avantajı sağlar. Aksesuarlarda ve şık giysilerde tercih edilir. 
İnce Tafta 
Daha çok sıcak havalarda tafta elbise giyinmek isteyenler için ince ipliklerden dokunan bu tafta türü, hafif yapısıyla tercih edilir. Yazlık kıyafetler dışında astar olarak kullanılan ince tafta, özellikle perdeler için de tercih ediliyor. 

 

TAFTA KUMAŞIN KALİTESİ NASIL ANLAŞILIR? 

Kaliteli bir tafta kumaş çekici görüntüsü, kendine has dokusu, dikiş ve kullanım sırasındaki performansı ile kendini belli eder. Genel olarak sert ve parlak bir yapıya sahip olan tafta kumaş, sıkı dokunmuş, üzerinde iplik çıkması olmayan pürüzsüz ve parlak bir yüzeye sahiptir; iki elinizle çekme yaptığınızda dayanıklı bir his verir. Kumaşın sertliği dengeli olmalıdır, fazla sert veya gevşek olmamalıdır. Kumaşı açıp hızlıca hareket ettirdiğinizde kendine özgü hafif hışırtılı bir ses çıkarır. Kaliteli tafta, ışığı düzgün bir şekilde yansıtır ve parlak bir görünüm sergiler. Kumaşının rengi canlı ve göze hoş gelen bir derinliği vardır. Kumaş yüzeyinde düzensiz renk geçişleri varsa veya solgunsa düşük kaliteye işaret eder. 

 

TAFTA KIŞLIK BİR KUMAŞ MIDIR?

Tafta kumaşın mevsim şartlarına göre kullanımıyla ilgili “Tafta yazlık mı kışlık mı?” sorusu merak edilen konuların başında gelir. Sıkı bir dokuması olduğu için tafta genel olarak kışlık ve baharlık kumaş olarak tanımlanır. Bununla birlikte kumaşın dokumasında kullanılan materyal ve iplik kalınlığı onu yazlık veya kışlık kumaş yapabilmektedir. İpek, rayon ipliklerden dokunmuş ince taftalar yazlık olarak kullanılabilir. Keza polyester karışımı ince taftalar da yaz kış kullanılabilir. Kalın sık dokunmuş tafta türleri ise genel olarak kışlıktır.  

 

TAFTA KUMAŞ RENKLERİ

Tafta kumaş rengini iki yöntemle alır. Ya boyanmış tek renk veya çift renk iplikle dokunur ya da ham halde üretilir ve sonradan boyama yapılır. Tafta kumaş yapısı gereği yüksek boya tutma kapasitesine sahip olduğu için istenilen her renk üretilebilir. 

 

TAFTA ÇABUK SOLAR MI? 

Kumaşta kullanılan lif içeriği ve giysi kullanma biçimine göre değişmekle birlikte ipek ve rayon gibi elyaflardan üretilen taftaların güneş ışığına karşı hassas olduğunu söyleyebiliriz. Polyester taftalar ise uzun süre renklerindeki canlılığı korur. 

 

DESENLİ TAFTA OLUR MU?

Genel olarak tek renk iplikle veya çift renkle düz olarak dokunan taftalarda presleme yöntemiyle yapılan suyolu desenli taftaların üretimi oldukça eski. Ayrıca dijital baskı ve işleme yolu ile çeşitli desenli taftalar üretilmektedir. 

 

TAFTA KUMAŞ ESNEK MİDİR? 

Tafta sıkı dokumasından dolayı esnek bir kumaş değildir. Eğer dokumasında elestan kullanılmışsa esneme özelliği olabilir. 

 

TAFTA KUMAŞ KOLAY DİKİLİR Mİ? 

Tafta kumaş, kaygan ve sert yapısından dolayı dikişte özen ve sabır isteyen bir kumaştır. Birazdan önereceğimiz noktalara dikkat ederek tafta kumaşı dikerken karşınıza çıkacak zorlukları aşabilirsiniz. 
Tafta kumaş, kesim sırasında kumaşın kaymasını önlemek için altına kaymaz bir örtü veya kesim matı yerleştirin: keskin bir makas kullanın. Sabitleme yaparken iz kalmaması için iğne yerine kumaş klipsleri tercih edebilirsiniz. Dikiş sırasında kalın iğne kullanılması kumaşa zarar verebilir; 70/10 gibi ince ve keskin dikiş iğneleri kullanılması tavsiye olunur. Dikiş makinesinde küçük dikiş uzunluğunun 2-2.5 mm olması iyi bir sonuç verecektir. İpek tafta için ince ipek iplik, diğer taftalar için kaliteli ince bir polyester iplik kullanın. Dikiş işlemini kumaşın kaymamasına dikkat ederek yavaş bir biçimde yapın. Dikiş kenarlarına overlok veya zigzag dikiş yapmayı unutmayın. Tafta kumaş iç göstermeyen bir kumaş olmasına rağmen daha konforlu bir sonuç için genelde astarla birlikte kullanılır. 

 

TAFTA KUMAŞ ÇEKER Mİ? 

İpek gibi doğal liflerden dokunan taftalar uygun şekilde yıkanmadığında çekme yapabilir. Polyester taftalar genellikle çekme yapmaz. Eğer tafta kumaş, doğal ve sentetik liflerin karışımıyla üretilmişse, çekme durumu da bu liflere bağlı olarak değişir. Çekmeyi önlemek için kumaş içeriğini kontrol edin ve kullanım talimatlarını takip edin. 

 

TAFTA KUMAŞ NEFES ALIR MI? 

Sık dokumasına rağmen ipek ve rayon taftalar nefes alabilir özelliktedir. Polyester içerikli tafta kumaşlar ise daha az hava geçirgen olurlar. 

 

TAFTA KUMAŞ TERLETİR Mİ?

Tafta kumaşın terletip terletmeyeceği, kumaşın hangi iplikten dokunduğu, dokusu ve kullanım koşullarına bağlı olarak değişebilir. Örneğin İpek Tafta genel olarak terletmez. Ancak çok sıcak ve nemli bir havada kalabalık ve hareketli ortamlarda yapısı gereği terletme yapabilir. Polyester Tafta sentetik yapısından dolayı özellikle sıkı ve dar kıyafetlerde terletme yapabilir. Naylon taftalar, özellikle su geçirmez özellikte olanlar fazlasıyla terletme yapabilir. Pamuk veya viskon gibi doğal liflerle karıştırılmış tafta kumaşlarda terletme daha az olabilir. 

 

TAFTA KUMAŞ İÇ GÖSTERİR Mİ? 

Tafta kumaş sık dokumasından dolayı genel olarak iç göstermeyen bir kumaş türüdür. Bununla birlikte çok ince ipliklerden dokunmuş kimi taftalar için satıcıdan bilgi almanız doğru olacaktır. 

 

TAFTA KUMAŞ NEDEN ASTARLA KULLANILIR? 

Tafta kumaş iç göstermeyen bir kumaş olmasına rağmen çoğu zaman astarla birlikte kullanılır. Astar ince taftalara daha dolgun ve düzgün görünüm kazandırmak, giysinin daha iyi yapılandırılmasına sağlamak veya sert bir kumaş olan taftaya rahatlık ve konfor kazandırmak için olabilir. Astar, özellikle hassas ciltler için daha yumuşak bir katman işlevi görür. 

 

TAFTA KUMAŞIN BAKIMI VE TEMİZLİĞİ?

Tafta kumaş, dayanıklı bir kumaş olmasına rağmen dikerken ve giyerken özen isteyen hassas bir kumaştır. Tafta kumaş temizliği, kurutulması ve ütülenmesi sırasında dikkat edilmesi gereken noktalar kumaş türüne göre değişebilir. İpek taftalar için kuru temizleme veya elle yıkama önerilir. Yıkamada ılık veya soğuk su tercih edilmeli, hassas kumaşlar için üretilen deterjanla kumaş nazikçe ovalanmalı. Polyester taftalar makinede hassas yıkama programı seçilerek, en fazla 30°C sıcaklıkta yıkanmalı. Tafta kumaş, yıkadıktan sonra güneş ışığının doğrudan vurmadığı bir yerde sererek kurutulmalı. Ütülerken de düşük ısı kullanarak, tersinden ütülenmeli. Ağartıcı gibi sert kimyasallar bu kumaşa zarar verebilir. 

 

TAFTA KUMAŞ NEREDEN ALINIR? 

İstanbul’da birçok bölgede toptan ve perakende tafta kumaş satan mağazalar bulunmaktadır. Tafta toptancıları özellikle hazır giyim üretimi yapılan bölgelerin yanında faaliyet göstermektedir. Günümüzde internet üzerinden de toptan ve perakende tafta kumaş satışı gerçekleştirilmektedir. Burada herhangi bir sıkıntı yaşanmaması için bilinir ve güvenilir markalardan ve mağazalardan alışveriş yapılamasını tavsiye ediyoruz. 
Yüksek kaliteli tafta kumaş koleksiyonları ile birçok marka ve tasarımcıya hizmet veren Erler Tekstil, Avrupa Yakası’nda olanlar için Nişantaşı ve Osmanbey’deki üç mağazasında, Anadolu Yakası’nda olanlar için ise Ümraniye mağazası ile hizmet vermektedir. Toptan ve perakende tafta kumaş satın alabileceğiniz bu mağazalar dışında tafta kumaş türlerini incelemek ve 'online' satın alma yapmak için www.erlerkumaş.com adresini ziyaret edebilirsiniz. 

 

TAFTA KUMAŞ FİYATLARI 

Tafta kumaş fiyatları türlerine göre değişkenlik gösterdiği gibi ekonomideki dalgalanmalardan doğrudan etkilenmektedir. Taftalarda kullanılan iplik ve gramajlar arasında fark olduğu gibi fiyatları da değişkenlik göstermektedir. Örneğin ipek tafta, lüks sınıfına giren pahalı bir kumaşken, polyester taftalar biraz daha ekonomik alternatiflere sahiptir. Erler’in tafta kumaşlarının eni ortalama 150 cm, gmajları ise kullanılan iplik ve dokuma tekniğine göre farklılık göstermektedir. Perakende tafta kumaş fiyatlarını incelemek ve farklı renk alternatiflerini için www.erlerkumas.com adresini ziyaret edebilirsiniz. Toptan tafta kumaşları için mağazalarımızla iletişim kurabilirsiniz.