Özel Tasarım Elbise Kumaşları

D. Ali Yıldız

 

‘Haute couture’ dediğimiz kişiye özel dikilmiş elbiseler, bir başka deyişle “özel tasarım elbiseler” bir kadının veya erkeğin kişiliğini ve yaşam tarzını yansıtan yaratıcı parçalardır. Kişiye özel dikildiği için benzersizdir ve kendine özgü detayları vardır. İster abiye elbise ister gelinlik, damatlık veya günlük giyim için tasarlanmış herhangi bir özel tasarım elbise, zaman ve emek açısından yüksek maliyetli olduğu için onu bir araya getiren tüm bileşenlerin belirli standartların üzerinde olması gerekir. Kişinin vücut yapısına ve elbisenin giyileceği yere uygun bir tasarımın, cilt rengine uygun bir renk, mükemmel bir kalıp ve kusursuz bir dikişle birleştiği özel tasarım elbiselerin en önemli bileşeni kumaştır. Kişiye özel dikilmiş ‘haute couture’ elbiselerde hangi kumaşlar kullanılır? Özel tasarım elbiselerin kumaşları nasıl olmalı? Bu soruların cevabını vermeden önce ‘haute couture’ ve ‘demi couture’ kavramlarını inceleyip özel tasarım elbise ile aralarındaki farklara kısaca göz atalım. 

 

'HAUTE COUTURE’ NEDİR?

Fransa’nın moda dünyasına kazandırdığı bir terim olan ‘Haute Couture' (Türkçe okunuşu: otkutür), “yüksek dikiş” anlamına gelir ve kişiye özel dikilmiş elbiseleri ifade eder. “Özel dikim giysi” de denilebilecek ‘haute couture’ taşıdığı standartlar nedeniyle yüksek moda kabul edilir. 19. yüzyıl sonlarına doğru bugün kullandığımız anlamına kavuşan ‘haute couture’, Fransızların bir buçuk asırdır sahiplenip üzerinde durduğu bir kavram.

 

 

 

Haute Couture Tarihçesi

Her şey, Charles Frederick Worth’un 1858 yılında Paris’te müşterilerini ölçü ve prova için kendi atölyesine davet etmesiyle başladı. Diğer meslektaşları müşterinin evine giderken, o atölyesini kullanıyordu. Dolayısı ile Worth’un atölyesi gerçek anlamda ilk ‘couture’ evi kabul edilir. Tasarımcı, daha sonra kıyafetleri cansız mankenler yerine canlı modeller üzerinde sunarak Paris’te bir salon kültürünün başlamasına ve bugünkü defilelerin ortaya çıkmasına ön ayak oldu. Bu arada yeri gelmişken; dilimize Fransızca’dan (Défilé) geçen defile kelimesi “geçit töreni” veya sıraya geçmek anlamına geldiğini belirtelim.

1868 yılında yine Charles Frederick Worth girişimi ile meslek loncalarının uzantısı olarak hayata geçirilen Chambre Syndicale, 1911 yılında Chambre Syndicale de la Couture Parisienne adını alıyor. Bu hem ‘haute couture’ kavramını hem de Parisli kadınların giyim ve yaşam stilini yansıtan “Parizyen” (Parisian) tanımı için resmi milat oluşturuyor. 1945 yılında "Haute Couture" ismi korumaya alındı ve sendikanın adı “Chambre Syndicale de la Haute Couture” adını aldı. Paris’teki bu yapılanma 1973 yılında Fransız modası için bir ekosistem oluşturan Fédération de la Haute Couture et de la Mode ile devam etti.  

Bugün, Fransa’da her isteyen modaevi veya atölye ‘haute couture’ etiketini istediği gibi kullanamıyor. Hangi moda evlerinin ‘haute couture’ olmaya uygun olduğunu Sanayi Bakanlığında görev yapan bir komisyon belirliyor ve her yıl bir liste yayınlıyor. Eğer "Haute couture" üretim yapacaksanız, sendikaya üye olmanız gerekiyor. Oraya kabul edilmek için de atölyede çalışan insan sayısından, üretim adetlerine, çalışanların ücretlerinden üretim ve mağazanın dekorasyonuna kadar belirlenen kriterlere uygun olmanız gerekiyor. Couture Sendika’sına üye olan firmalar biri İlkbahar/Yaz, diğeri Sonbahar/Kış olmak üzere senede en az 35-40 parçalık iki koleksiyon hazırlamak zorunda. Hazırlanan koleksiyonların gece elbisesi ve gelinlik dışında günlük giyimi de kapsaması gerekiyor. 

Paris’in Moda Başarısının Sırrı: Atölyeler

Haute couture koleksiyonlarında yer alan kıyafetler büyük bir özen yoğun bir iş gücü ile çoğunlukla elle dikilmektedir. Üretime giren kumaşlar, düğme, fermuar, iplik, tüy, şapka ve aksesuarlar da yine sendikanın belirlediği standartlarda olması gerekiyor. Bugün Paris’in ‘haute couture’ disiplini etrafında yüzlerce nakışçı, çiçekçi, tüy işçisi, kuyumcu, pileci, ayakkabıcı, şapkacı, eldiven üreticisi ve tüy üreticisi atölyeler bulunmaktadır. Bunların büyük bir bölümü de Chanel tarafından satın alınmış ve onun kontrolünde farklı markalar için de hizmet vermektedir. Chanel dönem dönem bu zanaatkar atölyelerin benzersiz el işçiliği kutlamak amacıyla Métiers d’art koleksiyonu sergilemektedir. Yeri gelmişken Chanel'in sahip olduğu veya iş birliği yaptığı atölyeleri de burada analım: Nakışta Lesage, Tüy ve çiçek süslemede Lemarié, ayakkabıda Massaro, şapkada Maison Michel, kuyumda Goossens, nakış ve boncuk işlemede Montex, eldivende Causse ve düğmede Desrues. 

DEMİ COUTURE ELBİSELER

“Yarı couture” özelliği gösteren giysiler için kullanılan bu kavram yüksek moda, yani ‘haute couture’ ile hazır giyim arasında köprü oluşturur. Haute couture’un el işçiliği ile hazır giyimin erişebilir ekonomik yanını alan bu kavram, genelde moda evleri veya hazır giyim markalarının seri üretime giren ancak içinde el işçiliğinin de olduğu kimi ürünleri tanımlamak için kullanılır. ‘Demi couture’ elbiseler, ‘haute couture’ benzeri özelleştirilmiş detaylar ve el işçiliği ile yüksek moda tekniklerini modern ve pratik üretim yöntemleriyle bir arada kullanarak maliyetlerin daha düşük olduğu erişebilir giysilerdir. 

KİŞİYE ÖZEL TASARIM ELBİSELER

Hazır giyim sektörünün bu kadar gelişmediği dönemlerde, terzilere sipariş verilen “ısmarlama elbiseler” vardı. Tasarım yönünden çok güçlü olmasa da kişinin ihtiyacına, vücut ölçülerine göre kesilip dikilen bu elbiseler 70’lere kadar popülaritesini korudu. Sonra hazır giyim geldi ve ardı ardına markalar ortaya çıkmaya başladı. Hazır giyim “hızlı moda” kavramı ile sezonluk giyilen elbiselere evrilirken, kendini ifade etme aracı olarak güçlenen moda, “tasarım” kavramını hayatımıza soktu ve tasarımcılar değer kazandı. Bugün kadın olsun erkek olsun, birçok kişi özel tasarım kıyafet giyinmektedir. Kişiye özel tasarım elbiseler kişinin tarzına, vücut yapısına göre tamamen kişiselleştirilmiş şekilde tasarlanıp dikilen kıyafetleri tanımlar. Gelinlik ve damatlık başta olmak üzere, abiye gece elbisesi ve takım, ceket, gömlek gibi günlük elbiseler özel tasarım olarak yaptırabilmekte. 

ÖZEL TASARIM ELBİSELERDE KUMAŞ SEÇİMİNİN ÖNEMİ 

Özel tasarım elbiselerde her detay önemlidir ama kumaş seçimi kritik öneme sahiptir. Seçilecek kumaş, tasarım estetiğini en iyi biçimde yansıtmalı, kişiye kendini özel hissettirirken konfor da sunmalı. Yatırımlık bir parça gibi düşünülen özel tasarım elbisenin uzun yıllar deforme olmadan ilk günkü gibi kalması istenir. Bunun için de özel tasarım elbiselerde elbisenin detaylarına göre seçilen kumaşın yüksek kalitede ‘premium’ bir kumaş olması beklenir. Özel tasarım elbiselerde kullanılan kumaşlar arasında ipek, saten, tafta, şifon, şantuk, tensel (Lyocell) kumaşlar, yüksek kalite yünlü kumaşlar, jorjet, tüvit, hakiki deri, kaşmir, kadife, dantel, keten, brokar, krep, tül ve organze bulunmaktadır. Şimdi bu kumaşlara, Erler Tekstil’in özel tasarım giysilere yönelik satışını yaptığı kadın ve erkek kumaş koleksiyonları üzerinden bakalım. 

 

%100 Saf İpek Kumaşlar

Doğal, nefes alan, hafif ve dökümlü bir kumaş türü olan ipek, lüksü ve zarafeti temsil ettiği için özel tasarım elbiselerde sık kullanılan kumaşlardandır. Dokuma tekniğine göre ipek şifon, ipek saten, ipek tafta ve ipek organze olabilir. Erler Tekstil’in %100 saf ipek koleksiyonu gerek çeşitlilik gerekse zengin renk alternatifleriyle hem tasarımcıları hem müşterileri fazlasıyla memnun eden bir haute couture klasiğidir. Erler saf ipek koleksiyonunda yer alan kumaşlar şöyle: Saf İpek Saten, İpek Şifon, İpek Drap, İpek Mongol, İpek Likra Saten, İpek Krep De Chine, İpek Saten Emprime, İpek Şifon Emprime, İpek Krep De Chine Emprime. 
 

Fransız Danteller

Fransa'nın geleneksel dantelleri gerek ince işçiliği gerekse zarif motifleri ile özel tasarım elbiselerde tercih edilen kumaşlar arasındadır. Fransa’nın Le Puy bölgesinden çıkan ve kendine has dokuma tekniğine sahip hafif, ince ve kenarı kirpik denilen saçaklarıyla dikkat çeken bu danteller farklı kumaşlarla eşleştirilerek klasik ve romantik bir tarz yaratılabilir. Erler Kumaş’ın dantel koleksiyonları arasında yer alan Fransız Mery Dantel birçok renk seçeneği ile 4,5 metrelik kuponlar şeklinde satılmaktadır. Eni 90 cm olan bu dantelleri gelinlik ve abiye elbiselerde, günlük şık elbise detaylarında kullanabilirsiniz. 

Saten Kumaşlar

Kendine has parlak ve pürüzsüz kaygan dokusu ile lüks bir görünüme sahip olan saten kumaşlar, özellikle özel tasarım gece elbiselerinde tercih edilir. Saten kumaşın da kullanılan materyale göre birçok çeşidi vardır. Erler Tekstil’in yukarıda andığımız saf ipek saten kumaşı dışında, polyester içerikte olmasına rağmen kalitesi ve elbisedeki duruşuyla haute couture giysilerde tercih edilen anversaten, özel tasarım abiyeler için ideal. Marcomiotti Cady Anversaten adıyla satılan bu kumaş ‘double face’ özelliğine sahiptir. 
 

 

İpek ve floş ağırlıkta özel bir kumaş olan Alta Moda Cady, mükemmel bir parlaklığa ve akışkan bir forma sahip Super Krep ve Erler’in efsane kumaşı Jean Louis çarpıcı kahve tonlarıyla. Görselde yer alan Invidia xclsv elbisede ise siyah anversaten kullanılmıştır. 

 

Kaliteli Doğal Krep: Alta Moda Cady

Benzer şekilde doğal kumaş arayanlar için ise ipek ve selülozdan elde edilen floş ve asetat karışımı İtalyan orijinli bir krep olan Alta Moda Cady kalitesini tavsiye ediyoruz. Akıcı ve parlak bir yüzeye sahip olan bu kumaş sadece Erler Ümraniye ve Erler Osmanbey şubelerinde satışa sunulmuştur; online satışı henüz bulunmamaktadır. 

 

 

Yünlü Kumaşlar 

Doğal ve nefes alan sağlıklı bir elyaf olan yünün farklı tekniklerle dokunmasından elde edilen yünlü kumaşlar konforu ile kadın ve erkeklerin kışlık giysilerinde kullanılır. Özel tasarım elbiselerde de tercih edilen yünlü kumaşlar takım elbiseler, etek, pantolon, ceket ve kabanlar için idealdir. Dünyanın en iyi lüks yünlü kumaşlarını ürün yelpazesinde bulunduran Erler Tekstil’de Fransız Dormeuil, İtalyan Fratelli Tallia di Delfino ve Vitale Barberis gibi lüks takım elbiselik kumaşların yanı palto kabanlar için yumuşacık kaşmirler, Fransız yün tüvitler, İtalyan orijinli Şarmolen (Lastikotin) ve yün jorjet krepler bulunmaktadır. Bu grupta Optimax gabardinler ve Altınyıldız’ın yünlü kumaşları da bulunmaktadır.

 

Abiye Elbiseler İçin İşlemeli Özel Kumaşlar

Hindistan’ın el işçiliği ile üretilen kasnak işleme kumaşları, nakışlı kumaşlar, payet boncuk işlemeli kumaşlar, sıvalı payetler özellikle özel tasarım abiyelerde sık tercih ediliyor. Erler Tekstil, abiye işleme kumaşlar kategorisinde, tül işlemeler, taşlı boncuklu ithal kumaşlar, Hindistan orijinli el işi işlemeli kumaşlar, büstiyer kumaşlar ve payet işleme kumaşlara yer vermektedir. 

 

 

 

Özel Tasarım Elbise Neden Tercih Edilir?

Her şeyden önce özel tasarım elbise yaptıracak kişi, hayalindeki elbiseyi hayata geçirir. Elbisenin tasarımından, kullanılacak kumaş ve aksesuara kadar tasarımcı ile birlikte karar verebilir. Kişiye özel dikildiği için benzersizdir ve vücuduna mükemmel şekilde oturur.  Kullanılan kumaş, özenli dikiş ve detayları ile yüksek kalitelidir ve yatırımlık parçalardır. 

Özel Tasarım Elbiseler Nerede Giyilir? 

Özel tasarım elbiseler, genelde düğün, nişan, mezuniyet, davet, açılış, lansman gibi davetler için tercih edilir. Fakat özel tasarım elbiselerin kullanım alanı bu kadarla sınırlıdır demek doğru olmaz. Kimi tiyatro ve sahne performansları için özel tasarlanmış kostümleri ihtiyaç duyulabilir. Ayrıca insanlar imkanları dahilinde iş hayatında veya dışarı çıkarken de kendi kişisel tarzını yansıtmak için özel tasarım kıyafetler tercih edebilir.

 

ÖZEL TASARIM ELBİSELERDE ÜRETİM SÜRECİ NASIL İŞLER?

Özel tasarım elbiselerin ortaya çıkışı belirli bir süreç dahilindedir ve zaman ihtiyaç vardır. Özel tasarım bir elbise için ihtiyaç duyulan süre, genelde tasarımcının çalışma biçimine, yoğunluğuna ve elbisenin karmaşıklığına bağlı olarak birkaç haftadan birkaç aya kadar çıkabilir. Bunun için, özel tasarım elbise yaptırmak isteyenler elbisenin ortaya çıkış süreci hakkında detaylara sahip olursa iyi bir planlama yapabilir. İşte bu sürecin en önemli başlıkları. 

Tanışma ve İhtiyaç Analizi

İlk tanışma için tasarımcı ve müşteri bir araya gelir. Burada müşteri hangi davet için nasıl bir elbise istediğini anlatır. Tasarımcı onun beklentilerini ihtiyaçlarını anlamaya çalışır. Müşteri kendi beğendiği elbise tasarımlarını, beğendiği kumaş, renk ve stilleri gösterir. Bunlar genelde moda dergilerinden Instagram ve Pinterest’ten olur. Tasarımcı kendi portföyünden tasarımlar göstererek fikrini öğrenir. Böylece tasarımcı karşısındaki kişinin zevkini, tarzını analiz eder, vücut tipi ve cilt alt tonu hakkında fikir sahibi olur. Üzerinde durulacak renk paleti, kumaş türü ve elbisenin genel konseptinin ne olması gerektiği konusu burada az çok netleşmiş olur. Bu sırada bütçenin üç aşağı beş yukarı belli olması her iki taraf için de faydalıdır. 

 

Ölçü Alma

Özel tasarım bir elbisenin kişinin üzerinde mükemmel duruşunun sırrı vücut ölçülerine göre yapılmış olmasındadır. Bunun için ilk olarak müşterinin omuz, bel, basen, boy, kol boyu gibi ölçüler detaylı bir biçimde alınır ve kaydedilir. Müşterinin vücudundaki fazlalıklar ya da eksikler tasarıma yön verecek detaylardır. İyi bir tasarım elbise, bunları dengeleyerek mükemmel bir siluet yaratmalıdır. Ayrıca özel hareketler veya oturma pozisyonları dikkate alınarak ölçülerin doğruluğu kontrol edilir.

 

Tasarım ve Taslak 

Tasarımcı, belirlenen konsept doğrultusunda çalışmaya başlar ve müşterisine uygun elbise modelinin eskizlerini çıkarır. Müşteri, sunulan tasarımlar arasından birini seçer ve o eskiz üzerinden kumaş seçimi, renk, aksesuarlar, dikiş detayları ve özel motifler belirlenir. 

 

Kumaş ve Malzeme Temini

Tasarımda kullanılacak kumaş veya kumaşa karar veriler ve bunlar temin edilir. Özel tasarım elbiselerde yüksek kaliteli ipek, şifon, kadife, saten veya işlemeli kumaşlar kullanılmaktadır. Elbisenin süslemesi, nakış varsa, boncuk, dantel taş gibi malzemeler temin edilir. 

 

Kalıp Hazırlama

Elbisenin tasarım detayları onaylandıktan sonra alınan ölçülere göre elbisenin kalıbı hazırlanır. Bu kalıp, kumaş kesimi için rehber olur. 

 

Numune Dikimi 

Eğer çok pahalı bir kumaşsa, kimi modaevleri elbisenin müşterinin bedeni üzerindeki duruşunu görmek için daha düşük maliyetli bir kumaştan prova amaçlı bir elbise dikebilir. Bu elbise üzerinde gerekli revizyonlar yapılarak son hali verilir. 

 

Kumaş Kesimi ve Dikim

Hazırlanan kalıplar kullanılarak özel tasarım elbisede kullanılacak kumaş dikkatlice kesilir, aynı şekilde varsa astar da hazırlanır. Kesilen kumaşlar, usta terziler veya makineciler tarafından dikkatlice dikilir. Genellikle astar ve ana kumaş ayrı ayrı hazırlanıp birleştirilir.

 

İlk Prova

Müşteri, elbiseyi ilk kez dener. Elbisenin tam oturması için ihtiyaç duyulan değişiklikler yapılır. 

 

Süsleme ve Detay Çalışması

Elbisenin detaylarında yer alan dantel, boncuk, taş veya diğer süslemeler elle veya makineyle işlenir.

 

Son Rötuşlar 

Elbise artık bitmiştir, son olarak fermuar, düğme, kemer gibi detaylar eklenir.

 

Final Provası

Müşteri, final provası için atölyeye gelir ve elbise son kez denenir. Tasarımcı, son rötuşları ve düzenlemeleri yapar.

 

Onay 

Müşteri, elbiseyi teslim almadan önce her şeyin istediği gibi olduğuna dair onay verir. 

 

Teslimat

Elbise ütülenir ve şık ve korunaklı bir şekilde paketlenerek müşteriye zamanında teslim edilir.  

 

ÖZEL TASARIM ELBİSEYİ KİMLER GİYER? 

Sanat dünyasının ünlü isimleri, kırmızı halı geçişi olan davetlere veya diğer etkinliklere katılırken genelde özel tasarım elbise giyerler. Yüksek sosyete diye tabir edilen cemiyet hayatının içinden insanlar, katıldıkları davet ve organizasyonlarda kendi tarzlarını yansıtan özel tasarım elbiseler giyerler. Hayatlarını birleştiren gelin ve damatlar başta düğün ve nişan olmak gibi özel günlerinde özel tasarım elbise tercih edeler. İş insanları ve politikacılar insanlar üzerinde daha iyi bir etki bırakmak için özel tasarım elbise tercih ederler. İyi giyinmeyi ve stil sahibi olmayı bir yaşam biçimi haline getirmiş moda tutkunları özel tasarım elbiselere yönelebilirler. Çeşitli yıldönümleri, özel davetlerde davet sahipleri daha şık ve etkileyici görünmek için özel tasarım elbise tercih edebilir. 

 

ÖZEL TASARIM ELBİSE KİME DİKTİRİLİR? 

Kişiselleştirilmiş detaylarla zenginleştirilmiş özel tasarım elbiseler, kendinizi ifade etmenin en etkili yollarından biri. Özel tasarım bir elbise sadece bir giysi değil, içinde sizden bir parça taşıyan ve uzun yıllar gardırobunuzda duracak bir sanat eseridir. Böyle bir elbise yaptırmak isteyen kişi her şeyden önce belirli bir bütçeyi gözden çıkarıp, iyi bir tasarımcı veya terzi ile çalışmalıdır. Türkiye’de işini hakkıyla yapan çok iyi kadın ve erkek terziler bulunmakla birlikte, eğer tasarım odaklı bir elbise düşünüyorsanız mutlaka bir moda tasarımcısının kapısını çalmalısınız.